Czesław Wdowiszewski

Polski malarz reprezentujący nurt tradycjonalistyczny w sztuce lat 1930. I w okresie powojennym. Urodził się w 1904 roku w Kulebakach, w Rosji, zmarł w 1982 roku w Warszawie.

Pierwsze lekcje rysunku i malarstwa pobierał w 1915 roku w Bierdziańsku nad morzem Azowskim, gdzie osiedli jego rodzice. W 1920 roku rodzina przeniosła się do Krakowa; tam Czesław kontynuował naukę w gimnazjum. W 1923 roku podjął studia artystyczne w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem Tadeusza Pruszkowskiego i Władysława Skoczylasa; naukę ukończył w 1927 roku. W latach 1924, 1925 i 1926 wyjeżdżał w gronie uczniów Pruszkowskiego na letnie plenery do Kazimierza nad Wisłą, gdzie powstała swoista kolonia artystyczna zauroczona miejscowym krajobrazem i obyczajowością mieszkających tu Żydów. Tutaj też ukonstytuowało się w 1925 Bractwo św.Łukasza, ugrupowanie wzorowane na średniowiecznym cechu rzemieślniczym, które miało za zadanie dbać o wysoką jakość artystycznej produkcji swych członków, wspomagać ich materialnie i organizacyjnie oraz wzmacniać więzy koleżeństwa. Wdowiszewski należał wraz z Antonim Michalakiem, Bolesławem Cybisem, Janem Gotardem, Aleksandrem Jędrzejewskim, Eliaszem Kanarekiem, Edwardem Kokoszką, Januszem Podoskim, Mieczysławem Szulcem, Janem Wydrą i Janem Zamojskim do grona członków-założycieli konfraterni. Prócz Kazimierza, artysta odnalazł ciekawe motywy pejzażowe w Skarżysku, gdzie przebywał w 1927. W 1930 pogłębiał swą wiedzę o sztuce europejskiej we Włoszech. W 1932 rozpoczął budowę domu i pracowni w Placówce pod Warszawą. W latach 1933-1939 nauczał rysunku i malarstwa w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych im. W. Gersona, którą kierował. Wdowiszewski wystawiał wraz z „łukaszowcami” w kraju i za granicą. Do najważniejszych prezentacji krajowych konfraterni należały wystawy w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych (1928, 1929, 1932, 1934, 1938) i Instytucie Propagandy Sztuki (1938), a także w łódzkiej Miejskiej Galerii Sztuki (1929, 1932) i bydgoskim Muzeum Miejskim (1929). Bractwo eksponowało swe prace także w ramach Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu (1929) oraz na Wystawie pięciu stowarzyszeń (1933). Wraz z pozostałymi członkami ugrupowania Wdowiszewski propagował polską sztukę za granicą pokazując swe prace w Musée Rath w Genewie (1931), Brooklyn Museum w Nowym Jorku (1933), Albricht Art Galery w Buffalo (1933), na 19. Międzynarodowym Biennale Sztuki w Wenecji (1934) oraz na wystawie holenderskiego Związku św. Łukasza w Amsterdamie (1936). Artysta uczestniczył ponadto w międzynarodowej wystawie malarstwa w Carnegie Institute w Pittsburghu (1937) oraz w ekspozycji polskiej sztuki w Rapperswilu (1938). W 1939 pawilon polski na wystawie światowej w Nowym Jorku udekorowano siedmioma historycznymi obrazami wykonanymi wspólnie przez jedenastu „łukaszowców”; ilustrując kluczowe wydarzenia z dziejów Polski dzieła te miały zaświadczać o sile < ARTYŚCI Z KATEGORII SZTUKI WIZUALNE NASTĘPNY ARTYSTA > wielowiekowej tradycji polskiej państwowości. W 1934 Wdowiszewski wstąpił wraz z pozostałymi członkami Bractwa do Bloku Zawodowych Artystów Plastyków, który reprezentował na polskiej scenie artystycznej nurt tradycjonalistyczny i stanowił przeciwwagę dla kolorystycznych i awangardowych tendencji. W ramach Bloku Wdowiszewski prezentował swe prace na Salonach IPS (1936, 1937) oraz wziął udział w zagranicznej wystawie objazdowej, która miała miejsce w Sztokholmie (1939), New Burlington Gallery w Londynie (1939), Brighton Art Gallery (1940), Birmingham Art Gallery (1940), Eastbourne Towner Art Gallery (1940), Northampton Art Gallery (1940) i City of Manchester Art Gallery (1940). Artystyczny dorobek Wdowiszewskiego z lat 1920. i 1930. uległ w większości zniszczeniu w czasie II wojny światowej. Okres okupacji hitlerowskiej twórca spędził w Warszawie. W 1944 został wywieziony przez Niemców do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie. W 1945 znalazł się w przejściowym obozie armii amerykańskiej w Wildfleken, skąd powrócił do kraju. Początkowo zamieszkał w Krakowie, by w 1947 przenieść się do Warszawy. W okresie powojennym artysta brał czynny udział w życiu artystycznym; prezentował swe prace wraz z ugrupowaniem Powiśle oraz na ekspozycjach Okręgu Warszawskiego (1945- 1972). Za granicą uczestniczył w wystawie polskiego malarstwa w Detroit (1945). Monograficzna wystawa jego twórczości odbyła się w 1972 w Muzeum Okręgowym w Toruniu; kolejna ekspozycja indywidualna miała miejsce w Warszawie w 1976 roku.